T.D.S.Kalite Kontrol Standardı 1. Duyuru
TEBLİĞ TASLAĞI DUYURUSU TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARI KALİTE KONTROL STANDARDI 1
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), 660 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnameyle (KHK) kendisine verilen Türkiye Denetim Standartlarını (TDS)
yayımlama yetkisi çerçevesinde, Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC) tarafından
yayımlanan uluslararası standartları referans alma stratejisini benimsemiştir. Bu tercih
esasen ülkemizin Avrupa Birliği adaylık sürecinin de bir gereği olup, 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanununda da aynen kabul görmüştür. Bununla birlikte, 26/12/2012 tarihli Bağımsız
Denetim Yönetmeliğinde Türkiye Denetim Standartları, 660 sayılı KHK uyarınca yürürlüğe
konan, bilgi sistemleri denetimi dâhil olmak üzere, bağımsız denetim alanında uluslararası
standartlarla uyumlu eğitim, etik, kalite kontrol ve denetim standartları ile bu alana ilişkin
diğer düzenlemeler olarak tanımlanmıştır.
IFAC çatısı altında oluşturulan üç bağımsız standart belirleyici kurul tarafından eğitim,
etik, kalite kontrol ile güvence denetimi ve ilgili hizmetler standartları yayımlanmaktadır. Bu
üç kuruldan biri olan Uluslararası Bağımsız Denetim ve Güvence Denetimi Standartları Kurulu
(IAASB) tarafından bağımsız denetim, inceleme, diğer güvence denetimleri ve ilgili hizmetlere
ilişkin standartlar yayımlanmakta olup, söz konusu standartların genel yapısı aşağıdaki
şekilde özetlenebilir:
IAASB Tarafından Yayımlanan Standartların Kapsadığı Hizmetler
Uluslararası Kalite Kontrol Standartları 1-99
Uluslararası Güvence Denetimlerine İlişkin Çerçeve
Tarihi Finansal Bilgilerin Denetimi ve
İncelenmesi Tarihi Finansal Bilgilerin Denetimi ve İncelenmesi Dışında Kalan Güvence Denetimleri Uluslararası Bağımsız Denetim Standartları (ISA) 100-999 Uluslararası Güvence Denetimi Standartları (ISAE) 3000-3699 İlgili Hizmetler 2000-2699 Uluslararası İlgili Hizmetler Standartları (ISRS) 4000-4699 Uluslararası Sınırlı Bağımsız Denetim Standartları (ISRE) Yukarıda yer alan şekilde yapıları genel olarak açıklanan standartlardan, Uluslararası Bağımsız Denetim Standartları (ISA), tarihi finansal bilgilerin bağımsız denetiminde uygulanır. Finansal tabloların bağımsız bir denetçi tarafından denetlenmesi bağlamında kaleme alınmıştır. Standartlar, finansal tabloların bir bütün olarak hata veya hile kaynaklı önemli bir yanlışlık içerip içermediği konusunda, görüşüne temel oluşturacak şekilde denetçinin makul bir güvence elde etmesini gerektirir. Standartların diğer tarihi finansal bilgilerin denetimlerinde kullanılması halinde şartların gerekliliklerine göre uyarlanmaları gerekmektedir. Uluslararası Güvence Denetimi Standartları (ISAE), tarihi finansal bilgilerin bağımsız denetimi ve incelenmesi hariç, diğer güvence denetimlerinde uygulanır. Uluslararası İlgili Hizmetler Standartları (ISRS) güvence denetimleri dışında kalan ilgili hizmetlere ilişkin IAASB tarafından yayımlanan standartlardır. Burada denetçinin verdiği hizmetin ilgili kullanıcılara makul veya sınırlı düzeyde güvence vermek gibi bir amacı yoktur. IFAC tarafından yürürlük tarihi 15/12/2009 olarak belirtilen Kalite Kontrol Standardının yukarıda belirtilen standartlar açısından özel bir önemi bulunmaktadır. IFAC tarafından yayımlanan çeşitli dokümanlarda da bu husus vurgulanarak “Ulusal standart belirleyici otoritelerin Uluslararası Kalite Kontrol Standardı ile uyumlu bir standart yayımlamadığı sürece, ulusal standartların yukarıda belirtilen diğer standartlara uyum sağlamış olmayacağı” ifade edilmekte olup, Kalite Kontrol Standardı yukarıda genel hatlarıyla açıklanan standartlar kapsamında verilen tüm hizmetler için geçerlidir.
Bununla birlikte 26/12/2012 tarihli Bağımsız Denetim Yönetmeliği uyarınca, denetim kuruluşları ve denetçilerin faaliyetlerini kaliteli ve güvenilir denetimler gerçekleştirecek şekilde yürüteceği hükme bağlanmış olup, bu çerçevede KGK; Denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin kalite kontrol sistemi oluşturması gerektiğini, Mevcut düzenlemelerde Kalite Kontrol Standardına karşılık gelen herhangi bir
düzenlemenin bulunmadığını ve Kalite Kontrol Standardına IFAC tarafından verilen özel önemi göz önüne alarak, IFAC ile yapmış olduğu anlaşma uyarınca ilk aşamada, Türkiye Denetim Standartlarının bir parçası olan, Uluslararası Kalite Kontrol Standardı 1 ile uyumlu
Kalite Kontrol Standardı 1 (KKS 1)’i yayımlayarak mevzuata kazandırmayı hedeflemektedir.
Uluslararası Sınırlı Bağımsız Denetim Standartları (ISRE), tarihi finansal bilgilerin, ara dönemlerde dahil, incelenmesinde uygulanır. İnceleme, tarihi finansal bilgilerin güvenilirliği açısından kullanıcılara sınırlı düzeyde bir güvence sağlamaktadır. KKS 1, denetim kuruluşları ve denetçilerin, finansal tabloların bağımsız denetimleri, incelemeleri ve diğer güvence denetimleri ile ilgili hizmetlere ilişkin kalite kontrol sistemleriyle ilgili sorumluluklarını düzenlemektedir. Bununla birlikte belirli tür denetimlere yönelik kalite kontrol prosedürleriyle ilgili olarak denetim şirketi personelinin iş bazlı sorumlulukları hakkında ilave standartlar da bulunmaktadır. Örneğin, Uluslararası Bağımsız Denetim Standardı 220 (ISA 220), finansal tabloların bağımsız denetimine ilişkin kalite kontrol prosedürlerini düzenlemektedir. KKS 1’de, KGK tarafından henüz yayımlanmayan bazı standartlara atıflar yapılmaktadır. İlgili atıfların bulunduğu yerlerde 660 sayılı KHK’nın geçici 1 inci maddesi uyarınca, KGK tarafından yayımlanacak standart ve düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, bu hususlara ilişkin mevcut düzenlemelerin uygulanmasına devam edilecektir. Hâlihazırda bağımsız denetim ve diğer standartların çevirisine yönelik çalışmalar devam etmekte olup, çalışmaların IFAC ile yapılan anlaşma uyarınca belirlenen takvim çerçevesinde en kısa zamanda tamamlanarak yayımlanması planlanmaktadır. KKS 1 ile ilgili tüm kişi ve kuruluşlar görüş ve önerilerini ilgili paragraflara referans vererek DenetimStandartlari@kgk.gov.tr adresine veya Kurumumuza gönderebilirler. Standardın çevirisinde referans alınan IFAC metninin orijinaline ise (http://www.ifac.org/sites/default/files/publications/files/A008%202012%20IAASB%20Hand book%20ISQC%201.pdf) linkinden ulaşılabilir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
